درس اخلاق مهندسی در جهان و ایران

امروزه درس اخلاق مهندسی در دانشگاه های معتبر فنی،مهندسی جهان در دوره های کارشناسی و کارشناسی ارشد ارایه می شود.چند وقت پیش با توجه به لیست معتبرترین دانشگاه های معتبر مهندسی منتشره از یکی از سایت های ارزشیابی دانشگاه ها ، برنامه های درسی آنها را از روی سایت های اینترنتی بررسی کردم. هدفم آن بود که ببینم اولا آیا این درس در این دانشگاه ها ارائه می شود ؟ و ثانیا با چه عنوان و در چند واحد ارایه می گردد. نتایج ذیل به دست آمد.شما هم با مراجعه به سایت های این دانشگاه ها می توانید به اطلاعات بیشتری در مورد منبع و روش درس دسترسی پیدا کنید.

1-دانشگاه ام آی تی:

 اخلاق مهندسی،3 واحد،دوره لیسانس و فوق لیسانس

2-دانشگاه برکلی:

 اخلاق مهندسی،3واحد،دوره لیسانس

3-دانشگاه استنفورد:

 مباحث اخلاقی در مهندسی،4واحد

4-دانشگاه پرینستون:

اخلاق و فنآوری : مهندسی در جهان واقعی

5-دانشگاه ییل:

اخلاق حرفه ای

6-دانشگاه کلمبیا

اخلاق برای مهندسان بیوپزشکی

(موضوع اخلاق مهندسی در دانشکده های دیگر ضمن درس اصول مهندسی ارایه می شود.)

7-دانشگاه کالیفرنیا دیویس

اخلاق در عصر فناوری

این مقاله، اطلاعات مناسبی در مورد درس اخلاق مهندسی در دانشگاه ها ارائه می کند.

-------------------------------------

در دانشگاه های ایران،در دانشکده های مختلف گاهی به پیشنهاد  اساتید ،درس اختیاری اخلاق مهندسی ارایه می شود . به عنوان مثال درس مذکور در سه واحد در دانشکده مکانیک دانشگاه صنعتی شریف و یا در دوره کارشناسی ارشد رشته مدیریت پروژه دانشکده عمران این دانشگاه که با مشارکت دانشگاه کالگری کانادا ارایه می شود که البته به نظر می رسد طبق برنامه درسی این دانشگاه خارجی ارایه می گردد.

آنچه مشخص است آن که اگر چه این درس ممکن است در چند دانشگاه معدود ارایه گردد ولی اولا این درس به طور موردی در دانشکده ی خاص  و  بصورت اختیاری در دانشگاه های مهندسی ارایه می شود و ثانیا ارایه ی این دروس تنها از روی یکی از منابع خارجی-عمدتا آمریکایی- و  توسط اساتید مهندسی که شناختی نسبت به علم اخلاق ندارند ارایه می گردد. 

البته همان طور که می دانیم هم اکنون درس اخلاق به طور عمومی در چهار عنوان در دانشگاه های مهندسی ما ارایه می گردد. این چهار عنوان عبارت است از :

1-فلسفه اخلاق

2-اصول و مفاهیم اخلاق(اخلاق هنجاری)

3-آیین زندگی(شاخه هایی از اخلاق کاربردی)

4-عرفان عملی

دانشجویان کارشناسی اختیار دارند تا یکی از این عناوین را در 2 واحد درسی بگذرانند.

در ذیل عنوان آیین زندگی موضوعات اخلاق معاشرت،دوست یابی،زندگی مشترک،دانشجویی،پژوهش و .. مظرح می شوند ولی متاسفانه توجهی به اخلاق حرفه ای نشده است. البته حدود 2 سالی است که دانشگاه صنعتی امیرکبیر با عنوان اخلاق مهندسی یک گزینه به این دروس عمومی اخلاق اضافه کرده که با استقبال دانشجویان مواجه شده است.

از طرف دیگر دانشگاه معارف اسلامی قم به دنبال آن است که با تدوین منبع مناسب برای این درس، مقدمات حضور این درس در دروس عمومی را نیز فراهم کند.

خلاصه کلام  آن که ما حدود 40 سال از این حیث نسبت به غرب عقب تر هستیم. لازم است همراه با پیشرفت در تکنولوژی ، به اخلاق آن نیز توجه کنیم.