مسأله اخلاق مهندسی: درخواست تأیید طرح معیوب به دلیل اجرا نشدن

به نام خدا

چند روز گذشته مشغول بررسی و کنترل سازه ایِ ساختمانی 10 طبقه بودم. سیستم این سازه از سیستمهای اروپایی تازه وارد به کشورمان بود و طراحی سازه بر عهده شرکت ایرانی-نماینده شرکت خارجی بود- و حقیر باید طرح مذکور را کنترل می کردم. حقیر به دلیل مسائل اخلاقی نمی توانم از آن سیستم و شرکت نام ببرم.

طرح به دستم رسید. طبق مقررات ملی ایران، این طرح باید بر اساس ضوابط خاص این سیستم ها ، منتشره از مرکز تحقیقات مسکن طراحی می شد.

از شرکت مذکور ضوابط را خواستار شدم. بعد از مدتی ضوابط مذکور را ارائه کردند.مشاهده کردم که مهلت زمانی ضوابط( 18 ماه) گذشته است. (مرکز تحقیقات مسکن تاییدیه های فنی خود را به صورت مدت دار ارائه می کند تا در این مدت با پژوهش های جدید بتواند ضوابط مناسب تری تعیین کند).

خواستار آخرین ضوابط شدم. بعد از مدتی، آخرین ضوابط آمد.(نماینده شرکت مذکور از آخرین ضوابط اظهار بی اطلاعی می کرد.)

با بررسی نقشه ها و ضوابط ، موارد ذیل مشاهده شد :

-ضوابط مذکور،ارجاع به استانداردی اروپایی داده بود.

-برخی ضوابط مورد توجه طراح قرار نگرفته بود.

 با تماس با شرکت متوجه شدم که نماینده مذکور از استاندارد اروپایی بی خبر است.ضمن آن که از شرکت خواستم در طرح، همه ضوابط را  کند.

بعد از 2 هفته نقشه ی اصلاح شده به دستم رسید، در حالی که طراح از دقت حقیر تشکر کرده بود.

از طرفی کارفرما تماس های مکرر می گرفت که تاخیر در تایید نقشه ها صدمات جدی به او زده است.

با بررسی نقشه ها ، باز مشاهده گشت ضمن ایرادات ترسیمی نقشه، باز برخی ضوابط رعایت نشده ، و همچنین به دلیل کامل نبودن دفترچه محاسبات، رعایت ضوابط مبهم است.

لذا طی نامه ای به طراح موارد ذیل یادآوری شد:

-رعایت ضوابطی که رعایت نشده است.

-اصلاح ایرادات ترسیمی

-تکمیل اطلاعات محاسباتی برای تشخیص رعایت ضوابط

نماینده شرکت بعد از مدتی با حقیر تماس گرفت :

« ضمن خوشحالی از ارتباط با شما و بهره گیری از دقت و توان حضرتعالی، می خواهم عرض کنم این نقشه ها در عمل اجرا نمی شود. چرا که کارفرما قصد تخلف از قوانین شهرداری دارد. لذا ما باید نقشه های دیگری برای اجرا طراحی کنیم. شما این نقشه ها را فعلا تایید کنید، تا کارفرما بتواند پروانه ساختمانی بگیرد و عملیات اولیه ساختمانی همچون فونداسیون را آغاز کند. ضمن آن که در مورد اصلاح ضوابط مرکز تحقیقات مسکن، شرکت در حال مذاکره با آن مرکز است. »

کارفرما نیز تماس گرفت :

« به دلیل گودبرداری اولیه زمین، از ما شکایت کرده اند. ما در شرایط اضطراری هستیم.لطفا نقشه ها را تایید کنید. به داد ما برسید.»

دو راهی تصمیم گیری تشکیل شده بود. :

-نقشه های مذکور را امضا کنم. چون به هر حال این نقشه ها اجرا نخواهد شد و روی کاغذ خواهد ماند. این گونه کارفرما خواهد توانست با شروع اجرا مشکلات حقوقی خود را حل کند . یا حداقل تاخیر اجرای او به گردن تایید کننده نخواهد بود. در نقشه بعدی که اجرا خواهد شد، سعی می شود همه ضوابط فنی رعایت شود.(هر چند باز این احتمال وجود داشت که این فشار برای تایید نقشه اجرایی نیز وجود داشته باشد)

-نقشه های مذکور را امضا نکنم. چون به هر حال این نقشه ها ، نقشه های مصوب خواهد بود. من متعهد به تهیه نقشه بر اساس مقررات ملی هستم(تعهد قانونی). همچنین بر اساس کدهای اخلاقی، هر نقشه ای که مورد امضای من قرار می گیرد، باید مورد کنترل و تایید فنی باشد.ضمن آن که امکان دارد، شرکت مذکور و یا کارفرما، حتی با نقشه های دیگر- که معلوم نیست به اطلاع و تایید من برسانند- برخی بخش های نقشه مورد تایید من را به عنوان منبع در نظر بگیرند، و در آینده ، مهر و امضای من را به عنوان تاییدیه و مستند قرار دهند. و حتی اگر قرار ندهند، زمینه برای اشتباه در اجرا فراهم آید و در نهایت ساختمانی اجرا شود که نکات فنی مورد لحاظ قرار نگرفته باشد.

به نظر شما ،

1-من به عنوان مهندس تایید کننده، چه تصمیمی باید اتخاذ بکنم ؟

2-شرکت مذکور- به عنوان طراح و مجری ساختمان- چه کار باید بکند؟

3- کارفرما- دارای شخصیت فرهنگی- چه تصمیمی باید بگیرد؟

در پست بعدی سعی خواهم کرد با روش حل مسأله اخلاق مهندسی، به این سؤالات جواب دهیم.