اخلاق مهندسی، در کشور ما هنوز غریب و مهجور است. اگرچه این درس به عنوان درس عمومی در وزارت آموزش عالی برای دانشجویان دوره لیسانس مهندسی مصوبه دارد؛ اگر چه در سالهای اخیر همایش‌هایی با عنوان اخلاق مهندسی در کشور برگزار شده است؛ اگرچه سازمان‌های حرفه ای همچون نظام مهندسی ساختمان، جهت ارتقا و تمدید مجوز اعضایشان، نیم نگاهی به این رشته علمی داشته‌اند
اما
در حال حاضر، این درس در دانشگاه‌های ما وجود خارجی ندارد.
دوره‌های آموزشی، هم‌اندیشی‌ها و کارگاه‌های اخلاق مهندسی برای مهندسان برگزار نمی‌شود.
مهندسان بدون هرگونه الزام برای آشنایی با مسئولیت‌های اخلاقی در محیط کار خود فعالیت می‌کنند.
و حتی بالاتر از آن
کشور ما هیچ‌گونه سند اخلاقی در حوزه مهندسی ندارد.
در کشور ما هیچ‌گونه پژوهش علمی در حوزه اخلاق مهندسی انجام‌نشده است.
اخلاق مهندسی، هیچ مرکز پژوهشی فعال در کشور ندارد.
هیچ کتاب درخور اخلاقی در حوزه مهندسی مبتنی بر دین و فرهنگ اسلامی ایرانی و نیازهای ملی وجود ندارد.
...
لذا همچنان باید جمله‌ای را که چند سال پیش بکار بردم، تکرار کنم.
«اخلاق مهندسی، در کشور ما هنوز تولد نیافته است.»
ولی ما امیدواریم. دلیل این امیدواری اخباری است که گاهی در گوشه و کنار این مملکت می‌شنویم. خبر ذیل از آن‌گونه اخبار است. هرچند تجربه‌های گذشته ازاین‌گونه اخبار، ما را بر این امیدواری محتاط کرده است.
خبر آن است که
اجلاس اخیر هیئت عمومی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان، طبق بیانیه‌ای از شورای مرکزی آن سازمان درخواست می‌نماید که مواردی را افزون بر «خط‌مشی کاری و راهبردهای عملی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان» موردتوجه و پی گیری قرار دهد.
دربند چهار این موارد، از اخلاق مهندسی یاد می‌شود:
«ارتقای اخلاق حرفه‌ای در مهندسی ساختمان (اخلاق مهندسی) در اولویت برنامه‌های سازمان قرار گیرد و با استفاده از ظرفیت همه استان‌ها و همه تشکلهای حرفه‌ای فعالیت‌ها استمرار یابد. »
دربند شش هم‌چنین آمده است:
«فعال‌سازی کلیه امکانات، منابع مالی و سرمایه‌های انسانی و علمی بخش ساختمان، به‌ویژه یکپارچه‌سازی نظام‌های مختلف ساخت‌وساز در کشور و جلوگیری از هدر رفت منابع ملی در نظام‌های جداگانه به‌منظور توسعه کارآفرینی و به حداکثر رساندن مشارکت آحاد جامعه مهندسی ساختمان در ارتقای کیفیت ساخت‌وساز با تأمین ایمنی، بهداشت، سلامت، آسایش و بهره‌دهی مناسب و صرفه اقتصادی، ضمن تلاش جدی برای افزایش طول عمر ساختمان‌ها، با تسهیل و تشویق و همکاری‌های جمعی، تأکید بر ارتقاء اخلاق حرفه‌ای و تضمین حیثیت حرفه‌ای عموم مهندسان را دنبال کرده و بازار کسب‌وکار حرفه‌ای افزایش داده شود.»
هرچند بیانیه یک اجلاس، در کشور ما، به‌عنوان سندی اجرایی محسوب نمی‌شود؛ ولی ورود این کلمه به ادبیات مهندسی کشور و رواج آن می‌تواند شروعی نویدبخش در اصلاح هنجاری جوامع مهندسی قلمداد گردد.
*****
در انتها امیدوارم رییس سازمان نظام‌مهندسی و شورای مرکزی آن سازمان، برای اجرایی کردن این موارد، بتوانند با کمک از مراکز حوزوی دانشگاهی و اساتید و صاحب‌نظران، برنامه شایسته ای تدوین کرده و به اجرا برسانند. با نگاهی به تجربیات کشورهای دیگر در این حوزه، می‌توان یقین داشت که توجه به رویکرد اخلاقی در حوزه مهندسی تغییری بنیادین در ارتقای سطح ایمنی، سلامت و رفاه عمومی مردم فراهم خواهد کرد.
سلام. اصولا اخلاق حرفه ای بطور کلی هنوز به جامعه ما وارد نشده و یا پیشرفت چندانی نکرده است.
بنظر من سالهای سال، حرفه های ما با تکیه بر مرام حرفه ای و تقییدات درونی حرفه مندان، که گاه خود را در قالب تشکلهای صنفی ثبت نشده هم نشان میداد، از اخلاق حرفه ای به معنای جدید خود بی نیاز بوده است.
امروز اما با وجود حذف الزامات درونی حرفه مندان، منفعت طلبی و درامد تنها دغدغه انها شده و حتی واژه های مدیون شدن، درامد حلال، حرام خوری و ... از ادبیات ما حذف شده است.
در این شرایط قانون یکی از گزینه های جایگزین است و ضروری است، ولی قانون به دلایلی کافی نیست. اخلاق حرفه ای شاید بتواند تا حدی این خلا را پر کند.